การดูแล ประคับประคองระยะสุดท้าย หรือที่เรียกว่า Palliative Care ระยะสุดท้าย เป็นการดูแลผู้ป่วยที่อยู่ในระยะสุดท้ายของชีวิต โดยเน้นการให้ความสุขสบาย ลดอาการเจ็บปวด และให้การสนับสนุนทางด้านจิตใจแก่ทั้งผู้ป่วยและครอบครัว การดูแลในระยะนี้ไม่มุ่งเน้นการรักษาโรคให้หาย แต่เน้นที่คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยในช่วงเวลาที่เหลืออยู่
แนวทางการดูแลประคับประคองระยะสุดท้าย
- การควบคุมอาการ
- การจัดการความเจ็บปวด (Pain management) และอาการอื่น ๆ เช่น อาการหายใจลำบาก คลื่นไส้ อ่อนเพลีย หรือปัญหาการนอน
- การให้ยาเพื่อบรรเทาอาการตามความเหมาะสมโดยไม่เพิ่มความทุกข์ของผู้ป่วย
- การดูแลด้านจิตใจและอารมณ์
- การสนับสนุนทางอารมณ์และจิตใจของผู้ป่วย รวมถึงการให้คำปรึกษาด้านจิตวิทยา
- ช่วยให้ผู้ป่วยรับมือกับความรู้สึกกลัว ความกังวล และการเผชิญกับความตาย
- การดูแลด้านสังคม
- การสนับสนุนครอบครัวและคนใกล้ชิดในการรับมือกับสถานการณ์ทางอารมณ์และจิตใจที่เกิดขึ้น
- การจัดหาทรัพยากรหรือการสนับสนุนอื่น ๆ เช่น การดูแลแบบโฮมแคร์
- การดูแลทางจิตวิญญาณ
- การให้การสนับสนุนในเรื่องความเชื่อทางศาสนาหรือจิตวิญญาณ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยมีสันติสุขทางใจในช่วงเวลาสุดท้าย
- การสนทนาเกี่ยวกับความหมายของชีวิตและการตาย เพื่อช่วยลดความวิตกกังวล
- การตัดสินใจร่วมกัน
- การให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษาและการดูแลที่ต้องการหรือไม่ต้องการ เช่น การไม่ใช้เครื่องช่วยหายใจหรือไม่ทำการรักษาที่เป็นภาระต่อผู้ป่วย
- การดูแลที่บ้านหรือสถานดูแลพิเศษ
- ผู้ป่วยระยะสุดท้ายอาจต้องการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่รู้สึกสะดวกสบายที่สุด เช่น ที่บ้านหรือสถานดูแลพิเศษ เช่น Hospice
การดูแลประคับประคองระยะสุดท้ายจึงเป็นการดูแลทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ เพื่อลดความทุกข์และเพิ่มคุณภาพชีวิตให้มากที่สุดในช่วงเวลาที่เหลือ